Łupież owłosionej skóry głowy

Łupież jest jednym z najczęstszych problemów owłosionej skóry głowy. Dotyczy około 5-10% populacji ogólnej, z przewagą płci męskiej. Najczęściej jednak występuje u osób w wieku od 10 do 20 roku życia, u których to częstość występowania łupieżu szacowana jest nawet do 50%. Jego obecność jest problemem estetycznym, ale przede wszystkim może sygnalizować poważniejsze kłopoty zdrowotne i nie należy go lekceważyć. Łupież to drobnopłatowe, nadmierne złuszczanie się naskórka owłosionej skóry głowy z mniej (łupież suchy) lub bardziej (łupież tłusty) nasilonym łojotokiem. Złuszczanie jest stałym i całkowicie normalnym procesem, który na zdrowej skórze trwa około 28 dni i przebiega niezauważalnie. W przypadku łupieżu proces ten ulega skróceniu nawet do 7 dni i zachodzi z większym natężeniem, prowadząc do powstawania widocznych gołym okiem płatków, tzw. łusek. Łuski mogą być suche i mieć zabarwienie srebrzystopopielate (łupież suchy) lub tłuste w kolorze brudnożółtym (łupież tłusty). Łupież suchy, zwany też zwykłym czy pospolitym, dotyka głównie nastolatków, a łupież tłusty dotyczy przede wszystkim osób dorosłych. W początkowym etapie łupieżu zwykłego łuski występują na szczycie głowy, a następnie rozprzestrzeniają się na jej boczne powierzchnie. Skóra jest zazwyczaj niezmieniona zapalnie i osoby nie zgłaszają żadnych dolegliwości. Łuski, oddzielając się od powierzchni skóry samoistnie lub podczas mycia albo czesania, mogą pozostawać pomiędzy włosami lub też opadać na odzież. W łupieżu suchym nie stwierdza się też zmian w budowie i funkcji włosów, ani też nie obserwuje się nadmiernego wypadania w porównaniu do ich fizjologicznej utraty, wynoszącej około 100 włosów na dobę. Nieleczony łupież suchy może jednak przekształcić się w bardziej uciążliwy - łupież tłusty. Charakteryzuje się on większymi, tłustymi, przylegającymi do skóry głowy ogniskami złuszczonej skóry. Towarzyszy mu stan zapalny skóry głowy, nasilony świąd i łojotok. W przebiegu może dojść do ścieńczenia włosów i nasilenia wypadania włosów. Nieleczony łupież tłusty może doprowadzić do tzw. łysienia łojotokowego.

Przyczyny powstawania łupieżu

Znajomość czynników odpowiedzialnych za rozwój łupieżu stanowi podstawę działań zarówno profilaktycznych, jak i leczniczych. Łupież to schorzenie przewlekłe i nawracające. Może pojawiać się pozornie bez przyczyny, ponieważ jego rozwojowi sprzyjają czynniki, z których nie zawsze zdajemy sobie sprawę. Można je podzielić na czynniki wewnętrzne i zewnętrzne. Wśród tych pierwszych wymienić należy: zaburzenia hormonalne, osłabienie organizmu i stres oraz predyspozycje genetyczne. Czasami łupież towarzyszy także innym chorobom skóry, np. łuszczycy, grzybicy czy atopowemu zapaleniu skóry. Wśród czynników zewnętrznych wymienić należy: stosowanie nieodpowiednich kosmetyków, niewystarczające spłukiwanie szamponów, brak higieny osobistej (zbyt rzadkie mycie włosów), zimny klimat, nadmierne ogrzewanie, klimatyzacja, niezbilansowana dieta. Czynniki te prowadzą do podrażnień skóry głowy, co sprawia, że staje się ona bardziej wrażliwa niż zdrowa skóra i łatwiej ulega zakażeniu drożdżakowatym grzybem z rodziny Malassezia furfur - Pityrosporum ovale. Obecnie uważa się, że odgrywa on decydującą rolę w powstawaniu łupieżu. Grzyb ten stanowi florę fizjologiczną skóry człowieka, lokalizując się w miejscach występowania gruczołów łojowych. Dopiero dodatkowy czynnik drażniący powoduje, że staje się on patogenny i zakłóca fizjologiczną równowagę skóry. Nadmierna kolonizacja drożdżakami Pityrosporum ovale powoduje wydzielanie enzymów – lipaz, proteaz, fosfolipaz – o działaniu drażniącym, powodującym nasilenia stanu zapalnego z towarzyszącym drobnopłatkowym złuszczaniem skóry głowy – łupieżem. Skupiska białych, złuszczonych komórek skóry głowy nie stanowią jedynie problemu estetycznego. Nieleczony łupież stymuluje dalszą aktywność Pityrosporum ovale, co prowadzi do nasilenia stanu zapalnego skóry głowy i osłabienia mieszków włosowych, a w konsekwencji do nadmiernego wypadania włosów.

Jak pozbyć się łupieżu?

Nie należy lekceważyć pojawienia się łupieżu, szczególnie tłustego. Warto korzystać z pomocy lekarza dermatologa, który dobierze właściwy sposób leczenia. Pozbycie się łupieżu jest pierwszym etapem na drodze do uzyskania zdrowych włosów. Wymaga jednak cierpliwości i systematyczności. Chcąc uzyskać pozytywne efekty, należy działać na przyczynę wystąpienia łupieżu – Pityrosporum ovale. Na rynku znajduje się szereg szamponów oferujących takie działanie, np. dermena^® plus, która dzięki zastosowaniu dwóch substancji aktywnych działa nie tylko przeciwłupieżowo, ale jednocześnie chroni skórę przed podrażnieniami i wzmacnia mieszek włosowy, pobudzając wzrost włosów. Działanie wspomagające ma też częste mycie głowy, szczególnie w łupieżu tłustym, które usuwa nadmiar łoju i łusek. W celu zapobiegania nawrotom zaleca się stosowanie szamponu przeciwłupieżowego raz w tygodniu przez co najmniej trzy miesiące. W profilaktyce na szczególną uwagę zwraca się na unikanie czynników zewnętrznych podrażniających skórę, zwłaszcza nieodpowiednio dobranych kosmetyków i nadużywania kosmetyków do stylizacji włosów. Istotną rolę w zapobieganiu łupieżu odgrywa również dieta bogata w kwasy tłuszczowe, witaminy z grupy B i cynk. Składniki te mogą być dostarczane organizmowi w postaci suplementów diety, np. dermena^® complex.